بولدوزرها از پایه یکی هستند، ولی انواع مختلفی دارند بر اساس اندازه، نوع تیغه، نحوه حرکت، و نوع کاربرد در پروژه‌های مختلف. در ادامه به‌صورت جامع و طبقه‌بندی‌شده توضیح می‌دهیم تا درک روشنی از انواع بولدوزرها و کاربرد هرکدام به دست بیاورید.
دسته‌بندی کلی بولدوزرها
1.بر اساس اندازه و قدرت
بولدوزرها از دید توان موتور و وزن به سه گروه تقسیم می‌شوند:
| نوع بولدوزر | محدوده توان (اسب بخار) | وزن تقریبی | کاربرد |
|---|---|---|---|
| کوچک (Small Dozer) | 70–120 | 4–10 تُن | پروژه‌های شهری، محوطه‌سازی، کشاورزی |
| متوسط (Medium Dozer) | 150–300 | 10–30 تُن | جاده‌سازی، سدسازی، سایت‌های عمرانی |
| سنگین (Large Dozer) | 400–900 | 35–110 تُن | معادن روباز، خاک‌برداری عمیق، بنادر بزرگ |
مثال از برندهای معتبر:
- کوماتسو D21 (کوچک)
- کاترپیلار D6 و کوماتسو D65 (متوسط)
- کوماتسو D155 و D475 (سنگین)
2. بر اساس نوع تیغه (Blade Type)
تیغه بخش کلیدی بولدوزر است و نوع آن تعیین‌کننده کاربرد دستگاه می‌باشد:
| نوع تیغه | شکل | کاربرد |
|---|---|---|
| S‑Blade (Straight Blade) | صاف و کوتاه | هل دادن خاک یا مواد در مسافت کوتاه، تسطیح زمین |
| U‑Blade (Universal Blade) | خمیده و بزرگ | جابه‌جایی حجم زیاد ماسه یا خاک نرم در مسافت طولانی‌تر |
| SU‑Blade (Semi‑Universal) | ترکیبی از S و U | مناسب کارهای عمومی عمرانی |
| Angle Blade | با قابلیت چرخش طرفین | پخش و پهن کردن مواد کنار مسیر، در جاده‌سازی یا برف‌روبی |
| PAT Blade (Power Angle Tilt) | قابل تنظیم کامل زاویه و ارتفاع | برای کار دقیق محوطه‌سازی و خاک‌ریزی با دقت بالا |
3. بر اساس نحوه حرکت (Drive System)
دو نوع بولدوزر از نظر سیستم حرکتی وجود دارد:
-
زنجیری (Crawler Dozer):
- مجهز به زنجیر فولادی، قدرت کشش بالا، مناسب زمین‌های سخت و شیب‌دار.
- کاربرد: معدن، سد، مسیر کوهستانی.
-
چرخ‌لاستیکی (Wheel Dozer):
- دارای چرخ‌های لاستیکی بزرگ، سرعت و مانور بالاتر در سطح صاف.
- کاربرد: کار در انبارها، بنادر، فرودگاه‌ها، و زمین‌های سخت ولی هموار.
4. بر اساس فناوری و کنترل
- بولدوزر مکانیکی: مدل‌های کلاسیک با کنترل دستی هیدرولیک.
- بولدوزر هیدرواستاتیک: کنترل دقیق و نرم‌تر با موتورهای هیدرواستاتیک.
- بولدوزر هوشمند (Intelligent Dozer): مجهز به GPS و سیستم کنترل خودکار ارتفاع و زاویه تیغه – در پروژه‌های بزرگ با دقت بالا (مثل کوماتسو سری PXi).
کاربردهای اصلی بولدوزرها در صنایع مختلف
| حوزه کاری | کاربرد بولدوزر |
|---|---|
| راه‌سازی و پروژه‌های عمرانی | صاف‌کردن مسیر، آماده‌سازی خاک، پخش شن و ماسه |
| سدسازی و خاک‌برداری سنگین | جابه‌جایی خاک و سنگ‌های حجیم |
| معدن و استخراج روباز | تخلیه خاک رویی، آماده‌سازی کف معدن، ساخت رمپ‌ها |
| کشاورزی و محوطه‌سازی | تسطیح زمین‌های کشاورزی یا محوطه‌ی کارخانه |
| برف‌روبی شهری و جاده‌ای | مدل‌های Angle Blade برای برف و یخ |
| کار در بنادر و تأسیسات صنعتی | انتقال مواد سبک یا بار فله‌ای (Wheel Dozer) |
جمع‌بندی تصویری
| نوع بولدوزر | ویژگی بارز | بهترین محیط کاری |
|---|---|---|
| کوچک (D20, D31) | مانور بالا | فضای محدود و شهری |
| متوسط (D65, D85) | تعادل بین قدرت و سرعت | جاده‌ها و سایت‌های ساختمانی |
| سنگین (D155, D475) | قدرت فوق‌العاده | معدن و سدسازی |
| Angle / PAT Blade | دقت و قابلیت تغییر زاویه | محوطه‌سازی، برف‌روبی |
| Wheel Dozer | سرعت عملیاتی بالا | سطوح سخت یا آسفالت |
قطعات اصلی بولدوزرها کدامند؟
برای شناخت بولدوزر (به‌ویژه بولدوزرهای کوماتسو)، باید اجزای اصلی آن را از دید فنی بشناسیم. بولدوزرها از چند سیستم بزرگ تشکیل شده‌اند که هر کدام شامل ده‌ها قطعه مکانیکی و هیدرولیکی هستند. در ادامه، همه‌ی قطعات اصلی و مهم بولدوزر را با توضیح دقیق آورده‌ایم:
1. سیستم قدرت (Powertrain System)
وظیفه انتقال توان از موتور به چرخ یا زنجیر را دارد.
اجزای اصلی:
موتور دیزلی (Engine): قلب بولدوزر؛ در کوماتسو معمولاً موتورهای سری SA6D یا SAA6D هستند.
توربوشارژر (Turbocharger): افزایش توان موتور با فشار هوای فشرده.
کلاچ اصلی و گیربکس (Transmission): انتقال نیرو با تنظیم سرعت و گشتاور.
مبدل گشتاور (Torque Converter): جابه‌جایی نرم توان بین موتور و گیربکس.
میل‌گاردان، دیفرانسیل و نهایی کاهنده سرعت (Final Drive): انتقال نهایی به چرخ‌زنجیر.
2. سیستم هیدرولیک (Hydraulic System)
تمام حرکات تیغه، زاویه دادن، بالا و پایین رفتن از این طریق انجام می‌شود.
اجزای اصلی:
پمپ هیدرولیک: تولید فشار روغن.
سیلندر (Hydraulic Cylinder): تبدیل فشار روغن به نیرو و حرکت.
والو کنترل (Control Valve): تنظیم جریان روغن به سیلندرها.
شیلنگ و لوله هیدرولیک: مسیر انتقال روغن.
تانک روغن هیدرولیک و فیلترها.
3. سیستم زیربندی (Undercarriage System)
سطح تماس بولدوزر با زمین است و نقش حیاتی در تعادل و کشش دارد.
اجزای اصلی:
زنجیر (Track Chain): حرکت روی سطح ناهموار.
چرخ زنجیر (Sprocket): انتقال قدرت به زنجیر.
غلتک‌ها (Track Rollers): نگه‌دارنده و هدایت‌کننده زنجیر.
ایدلرها (Idlers): تنظیم کشش زنجیر.
کفشک زنجیر (Track Shoe): سطح تماس با زمین، جنس فولادی.
سیستم تعلیق (Suspension Frame): جذب ضربه و حفظ پایداری.
4. تیغه یا بلید (Blade System)
وسیله‌ی اصلی کار در بولدوزر که خاک، ماسه یا سنگ را جابه‌جا می‌کند.
انواع تیغه:
Straight Blade (S-Blade): تیغه صاف برای هل دادن خاک در مسیر کوتاه.
Universal Blade (U-Blade): تیغه منحنی بزرگ برای جابه‌جایی زیاد.
Semi‑U Blade: ترکیبی از دو نوع بالا.
PAT Blade (Power Angle Tilt): قابل تنظیم از نظر زاویه و ارتفاع به‌صورت هیدرولیکی.
اجزای تیغه:
بازوی تیغه (Push Arms)
پین‌ها و بوش‌ها
جک‌های زاویه‌دهنده (Tilt Cylinders)
لبه برش (Cutting Edge) و گوشه (End Bit)
5. سیستم هدایت و بدنه (Chassis & Steering System)
قاب اصلی (Main Frame): اسکلت فلزی که همه اجزا روی آن سوار می‌شود.
کابین اپراتور (Operator’s Cab): با سیستم تهویه، ارگونومیک، عایق صدا و ارتعاش.
فرمان هیدرولیکی (Steering Clutch & Brake): کنترل جهت حرکت بولدوزر.
سیستم ترمز: برای توقف یا کنترل حرکت.
6. سیستم الکتریکی و کنترلی
دینام، استارت، باتری‌ها
سنسورها و کنترلرهای هوشمند (در مدل‌های i-Komatsu)
مانیتور دیجیتال و واحد ECM (Electronic Control Module)
7. سیستم خنک‌کننده و فیلترینگ
رادیاتور آب و روغن
فن خنک‌کننده و ترموستات
فیلتر هوا، روغن و سوخت
قیمت خرید و فروش قطعات بولدوزر
جهت مشاوره و اطلاع از قیمت خرید و فروش قطعات بولدوزر با کارشناسان ما در ثمرتجارت جهان در ارتباط باشید.
